“Mama groeide op zonder televisie en internet”, vertel ik m’n kinderen. Ik krijg een glazige, meewarige blik. Voor mij was de wereld van taal en boeken vol aantrekkingskracht.
Nog steeds heb ik een grote liefde voor taal. In mijn werk met cliënten merk ik hoe belangrijk het is om precies de juiste woorden te vinden. Soms zijn dingen onzegbaar, onuitsprekelijk, schieten woorden te kort. Toch proberen we samen het verhaal te maken, omdat je met taal ook meer grip kunt krijgen.
Ik kan door woorden geraakt worden, getroost, geïnspireerd, me precies begrepen voelen. Op deze pagina wil ik iets daar van delen.
Onlangs is mijn oudste broer overleden. Ik ontving van mijn vroegere yogalerares een condoleancebericht. Daarin gaf ze aan haar ‘voeding’ te halen uit een boek van Marga Haas. Ik struinde vervolgens wat rond op Marga’s website (www.margahaas.nl) en vond daar de overweging Vissen. Hieronder wat stukjes er uit:
Als je vist, haal je dus ‘dingen’ uit je onbewuste omhoog. Je diept ze op, brengt ze aan het licht en maakt je ze bewust. Het is de taak van de mens die heel wil worden. Die helemaal wil leven. Schaduwwerk noemde Carl Gustav Jung dat. Onderzoek jezelf en probeer dat te ontdekken wat jij onder water hebt gestopt in eerdere perioden van je leven. Wat je in je onbewuste hebt opgeslagen. De oude pijn die je verdrongen hebt, gebeurtenissen waar je liever niet aan herinnerd wilt worden, maar ook talenten die je niet hebt kunnen ontwikkelen, mogelijkheden van jou die onbenut zijn gelaten. Dat alles verblijft in de schaduw van je ziel.
Dat is de opdracht aan de mens die ten volle wil leven: dat alles integreren in wie jij bent. Alles opdiepen, alles aan het licht brengen, alles onder ogen zien en omarmen. Je helemaal eigen maken. Dat is niet op een achternamiddag gedaan, het is echt een levenstaak. En misschien ben je er wel nooit mee klaar. Maar hoe meer je opvist, hoe beter. Want dat wat je verborgen houdt, roert zich toch in je binnenste. Het kost steeds meer energie om het weg te duwen – alsof je tien ballonnen tegelijkertijd onder water wilt houden. Dat wat je boven water brengt en recht in de ogen kijkt, terwijl je zegt: Ja, ook dit hoort helemaal bij mij – dat komt tot rust. Juist omdat het gezien is.
In deze maatschappij is er weinig aandacht en nauwelijks waardering voor deze grote taak. Er is geen tijd voor de trage vragen die bij het proces van mens-worden horen. De nadruk ligt op groei, ontwikkeling, presteren en renderen. Op sneller-sneller-sneller en meer-meer-meer. Geen wonder dat mensen op steeds jongere leeftijd tegen een burn-out aanlopen. Want wie zijn binnenkant niet kent, kan moeilijk zijn wie hij is en leven en werken van binnenuit, of, als dat je meer aanspreekt: naar zijn roeping. Het gevaar dat je aan jezelf voorbij leeft, is groot. We leven in een speedboot-maatschappij, zegt de Vlaamse psychiater Dirk de Wachter. En ja, vanuit een speedboot is het lastig vissen.
Je tijdelijk terugtrekken naar dieper water, daar je bootje stilleggen en je netten uitgooien om op te diepen wat je op te diepen hebt.
Leestip
Graag deel ik een leestip: Wat is je overkomen? van Bruce D. Perry en Oprah Winfrey.
Een indrukwekkend en zeer leesbaar boek over de invloed van stress en trauma in de jeugd op het brein.